Co to jest schizofrenia?
Schizofrenia to poważne i długotrwałe zaburzenie psychiczne, które wpływa na zdolność do myślenia, czucia i zachowania. Dotyka około 1% populacji na całym świecie, bez względu na rasę, kulturę czy pochodzenie społeczne, co potwierdzają liczne badania epidemiologiczne. Choć może pojawić się w każdym wieku, najczęściej rozpoczyna się w okresie późnej adolescencji lub wczesnej dorosłości.
Osoby chorujące na schizofrenię doświadczają zróżnicowanego spektrum objawów, które można podzielić na trzy kategorie: objawy pozytywne, takie jak halucynacje, urojenia czy zaburzenia myślenia, objawy negatywne, jak brak energii, wycofanie społeczne, utrata zdolności do odczuwania radości, i objawy poznawcze, obejmujące problemy z pamięcią, uwagą czy funkcjonowaniem wykonawczym. Ich nasilenie i czas trwania są indywidualne dla każdego pacjenta.
Diagnoza schizofrenii
Stawienie prawidłowej diagnozy schizofrenii jest kluczowe dla zaplanowania efektywnego leczenia. Jest to jednak proces skomplikowany, wymagający szczegółowego wywiadu lekarskiego, obserwacji zachowania pacjenta oraz odpowiednich badań. Często diagnozuje się schizofrenię wykluczając inne dolegliwości o podobnych objawach, takie jak choroba afektywna dwubiegunowa, depresja czy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.
Wydaje się, że nie ma jednego konkretnego testu diagnostycznego dla schizofrenii. Neuroobrazowanie, jak rezonans magnetyczny, może pomóc w wykryciu zmian w strukturze mózgu, ale nie zawsze są one obecne u osób chorych. Podobnie, badania genetyczne mogą wskazać zwiększone ryzyko wystąpienia schizofrenii, ale nie są wystarczające do postawienia diagnozy. Stąd wieloznaczny obraz schizofrenii, który może prowadzić do nieprawidłowej diagnozy lub błędnego leczenia.
Objawy schizofrenii
Objawy schizofrenii są zróżnicowane i mogą mieć różny stopień nasilenia. Objawy pozytywne obejmują halucynacje, urojenia czy zaburzenia myślenia. Osoba może mieć wrażenie słyszenia głosów, które inni nie słyszą, lub wierzyć w rzeczy, które nie są zgodne z rzeczywistością. Objawy negatywne to brak energii, wycofanie społeczne, utrata zdolności do odczuwania radości. Objawy poznawcze obejmują problemy z pamięcią, uwagą czy funkcjonowaniem wykonawczym.
Ważne jest zrozumienie, że schizofrenia nie oznacza rozdwojenia osobowości, co jest powszechnym mit. Pomimo podobnej etymologii, schizofrenia i rozdwojenie jaźni to dwa różne zaburzenia psychiczne. Schizofrenia wiąże się z utratą kontaktu z rzeczywistością (psychozą), natomiast rozdwojona osobowość, znana również jako zaburzenie dysocjacyjne tożsamości, polega na posiadaniu dwóch lub więcej odrębnych osobowości w jednym ciele.
Leczenie schizofrenii
Leczenie schizofrenii to długotrwały proces wymagający ścisłego monitorowania i indywidualnego podejścia. Terapia składa się z leczenia farmakologicznego oraz różnych form terapii psychologicznych, takich jak terapia poznawczo-behawioralna, trening umiejętności społecznych, terapia rodzinna czy terapia zajęciowa. Właściwie dobrana i konsekwentnie stosowana terapia pozwala na kontrolowanie objawów i prowadzenie pełni życia mimo choroby.
Leczenie farmakologiczne schizofrenii opiera się na stosowaniu leków przeciwpsychotycznych, które zmniejszają nasilenie objawów pozytywnych jak halucynacje czy zaburzenia myślenia. W leczeniu objawów negatywnych korzysta się z leków przeciwdepresyjnych, a w celu poprawy funkcji poznawczych – z leków nootropowych. Terapia lekowa jest niezbędna, ale dla skutecznego radzenia sobie z chorobą konieczne jest także stosowanie terapii psychologicznych.
